Bebek işaret dili çocukların ağlamak yerine kendi ihtiyaç ve isteklerini iletişim kurarak anlatmalarını sağlıyor.

 

Çocuklar 6 ay gibi erken bir yaşta  konuşulanı anlarlar,

fakat konuşmak çok daha geç zamanda  gelişimini tamamlayacağı , karmaşık bir ince motor gelişimi gerektirir.  Eğer çocukları kendi gelişim süreçleri içinde kendilerini anlatmalarını beklersek sonuç , her zaman duyduğumuz " Ah bir konuşsa da derdini anlatsa " kelimeleriyle sonuçlanacak. Bende bebek işaret dilini oğluma hamileyken keşfedip, oğlumda faydasını gördükten sonra bebek işaret dili eğitmeni oldum. Şimdi atölyelerimde bebek ve çocuklara işaret dilini oyunlarla, dans ve müzikle, duyusal aktivitelerle iletiyorum. Size bu ayki yazımda Bebek işaret dilinin konuşma gelişimi üzerine etkisi konusunda bebeklikten ilkokul öncesi döneme kadar yapılan   68 araştırma arasından seçtiğim bilgileri aktaracağım.

 

  Bir çok araştırmadan biliyoruz ki, duyabilen  çocuklar ve normal gelişim gösteren çocuklar konuşmaya başlamadan önce ellerini kullanırlar(2-3). İşaretleşme fikri, bebeklerde ve çocuklarda  gündeme geldiği zaman , aileler konuşmayı geçiktirebileceği yada önleyeceği konusunda endişelenirler. Buna cevap olarak, Linda Acredolo ve Susan Goodwyn(4) konuşmaya başlamadan önce işaret dilini kullanan duyabilen bebeklerin konuşmalarını geçiktirip geciktirmeyeceği konusunda deneysel bir test gerçekleştirmişlerdir. 32 tane aileyi  bebekleri 11 aylık olduklarında işaret dilini kullanmaları konusunda eğitmişler, ve bu çocukların gelişimini  ailesi tarafından sadece konuşarak iletişim kuran  aynı yaş aralığında 32 tane çocukla , ve bir diğer grupta da  37 tane hiçbirşey yapmaları söylenmeyen bir aile ile karşılaştırmışlar. Buldukları şey ,ortalama olarak, işaret dili kullanılan çocukların diğer gruplardaki çocuklara göre daha iyi lisan yeteneği olduğuydu. İki yaşında olduklarında , işaret dilini kullanan çocukların daha büyük kelime haznesine  sahip olduğu ve daha uzun cümleler kurabildiğiydi(7).Bebek ve çocuklarda işaret dili üzerinde yapılan bu araştırmada, işaret dilini kullanmanın her hangi bir konuşma geriliğine yol açmadığıydı.

 

Susan Goodwyn, Linda Acredolo, ve Catherine Brown  yaptığı bir diğer araştırmada  gösteriyor ki 11 aylıkken yani konuşmaya başlamadan önce işaret dilini kullanması öğretilen ailelerin çocuklarının, işaret dili kullanılması öğretilmeyen diğer ailelerin çocuklarına göre daha iyi dil gelişimi  olduğuydu. Bu dil gelişimi çocuğun 15 aylık olduğunda daha çok kelime anlaması, ve 2 yaşında olduklarında daha çok kelime kullanıp ,daha uzun cümle kurmasıydı.

Vurgulanması gereken önemli bir nokta;
işaretlerin çocuklara ve yetişkinlere kelimeyi anlatması  ve kelimenin ifade ettiği konsepti hatırlatmasıdır. Claire Vallo'nun yaşadığı örnek bir olayda, çocuklar 8 ile 18 ay arasında mevcut konseptin işaretini  öğrenirken, kelimenin de söylenmesi dir(6). Meredith Rowe and Susan Goldin-Meadow'un  52 normal gelişim gösteren çocuğun  bebeklik yaşlarından okul öncesi döneme kadar yaptığı araştırmalarda  görüldü ki 18 aylık olduklarında  42 aylık çocuk kadar kelime bilgisine sahip olduğuydu(7).

Sonuç olarak, birçok araştırmadan görülüyor ki ;beyindeki benzer olayları anlama yeri- beynimizdeki sembolleri anlama yeri- sembolik jestlerle, işaretle ve aynı zamanda sözle hareket haline geçiyor(1).Ve Spencer Kelly ve iş arkadaşlarının yaptığı çalışma gösteriyor ki, bu anlamlı el hareketleri, beynin yeni kelimeyi öğrenmesini kolaylaştırıyor.(1,8).

BEBEKLERLE VE ÇOCUKLARLA İŞARETLEŞMEK;

 Yapılan bir çok araştırmadan biliniyor ki işaretleşmek aile ile  çocuk ve bebek arasındaki sosyal ve duygusal bağı kuvvetlendiriyor. Brie Moore'un ,Acredolo ve Goodwyn’nin deneysel işaretleşme kontrol grubu üstünde yaptığı  çalışmada  görüldü ki işaretleşme öğretilen ailelerin, çocuklarıyla aralarında daha fazla bağ kurulduğuydu. Yani çocuk ve aile aynı anda aynı konu üstünde odaklandıkları için paylaşımları daha çok oluyor ve aynı şeyi paylaştıklarının farkında oluyorlar. Bu da çocukların aileleriyle daha erken yaşlarda kaşılıkları olarak etkileşime geçtiği , yani aynı anda aynı nesne üzerinde konuşup  aynı anı yaşadıkların farkında olduklarıydı. Bu da çocukların erken yaşdan aileleriyle karşılıklı iletişim içinde olmasına sebeb olduğunu gösteriyordu(9).

Clarie Vallo ' nun yaptığı küçük bir araştırmada işaret dilini kullanan çocukların , kullanmayan çocuklara göre , anneleriyle daha çok etkileşimli iletişim kurduğu ve aralarındaki bağın daha kuvvetli olduğu görüldü(34). Bir diğer araştırmada da çocukların ağlamak ve sızlanmak yerine işaret dilini kullandıkları görüldü(10).

Sonuçlardan görülüyor ki ;  işaretleşmek aile ve çocuk arasında pozitif sosyal etkileşimi ve iletişimi destekliyor ve işaretleşmek çocuklarda kendi davranışlarını dengelemekte ve ihtiyaçlarını anlatmakta onlara yardım ediyor. Bunlarda gösteriyor ki  konuşmaya başlamamış çocuklarda işaretleşmek, sosyal yeteneklerini artıyor.

İŞARET DİLİNİ NE ZAMAN ÖĞRETMEYE BAŞLAMALIYIZ?
 Ne zaman başlanılması gerektiği konuşunuzda  doğrudan yapılan bir araştırma olmamakla birlikte, çocuklara işaret dili öğretilmeye  1-1,5 yaşlarında başlanıldığı zaman size işareti geri yapma süresi daha çabuk oluyor. Ancak ellerini  birleştirmeye başladığı zaman yani 4  ay itibariyle başlanıldığında geri dönüşümü 1,5- 2 ay gibi zaman alsada  size isteklerini ağlamadan anlatmaya  daha erken aylarda başlamış oluyorlar(11).

Ben Derin'e 4 aylık olduğunda basit hareketler göstererek bebek işaret diline başlamıştım. 6 aylık olduğunda bana süt istediğini söylemişti. Bu kadar erken ayda,  kendini ağlamadan anlatabilmesi ve benimde onu deneme yanılma yolu kullanmadan anlayabilmem müthiş bir duyguydu.

 

Harika bir ay ve yeni başlangıçlar dilerim.

Sevgiler,
Tuba Üstün

KAYNAK:
1. Kelly, S., T. McDevi , and M. Esch, Brief training with co-speech gesture lends a hand to word learning in a foreign language. Language and Cogni ve Processes, 2009. 24(2): p. 313-334.
2. Behne, T., M. Carpenter, and M. Tomasello, One-year-olds comprehend the communica ve inten ons behind gestures in a hiding game. Developmental Science, 2005. 8(6): p. 492-499.
3. Liszkowski, U., et al., 12- and 18-month-olds point to provide informa on for others. Journal of Cogni on and Development, 2006. 7: p. 173-187.
4. Goodwyn, S. and L. Acredolo, Symbolic gesture versus word: Is there a modality advantage for onset of symbol use? Child Development, 1993. 64(3): p. 688-701.
5. Goodwyn, S., L. Acredolo, and A.L. Brown, Impact of symbolic gesturing on early language development. Journal of Verbal and Nonverbal Behavior, 2000. 24(2): p. 81-103.
6. Vallo on, C.D., K.B. Decker, and M. Fusaro. A bridge to somewhere: Symbolic gestures as concrete representa ons that build towards abstract ones, in XVIIth Biennial Interna onal Conference on Infant Studies. 2010. Bal more, MD.
7. Rowe, M.L. and S. Goldin-Meadow, Early gesture selec vely predicts later language learning. Developmental Science, 2009. 12(1): p. 182-187.
8. Xu, J., et al., Symbolic gestures and spoken language are processed by a common neural system. Proceedings of the Na onal Academy of Sciences, 2009. 106(49): p. 20664-20669.
9. Moore, B., L. Acredolo, and S. Goodwyn. Symbolic gesturing and joint a en on: Partners in facilita ng verbal development, in Biennial Mee ng of the Society for Research in Child Development. 2001. Minneapolis, MN.
10. Thompson, R.H., et al., Enhancing early communica on through infant sign training. Journal of Applied Behavior Analysis, 2007. 40: p. 15-23.
11. Vallo on, C.D., Support or Compe on? Dynamic development of the rela onship between poin ng and symbolic gestures from 6 to 18 months of age. Gesture, 2010. 10(2-3): p. 150-171